دیدبان روسیه: الکساندر آتاسونتسف در روزنامه ار.ب.کا نوشت:
پرسش هایی درباره آینده روابط کلیسای ارتدکس روسیه و قسطنطنیه وجود دارد؛ کلیسای ارتدکس روسیه روابط دینی خود را با کلیسای ارتدکس قسطنطنیه قطع کرده است؛ آیا این اقدام می تواند به عبادت روس ها در یونان هم ضربه بزند.
چه اتفاقی رخ داد؟
تصمیم به قطع روابط دوستانه با کلیسای قسطنطنیه درنشست کلیسای مقدس ارتدکس روسیه که تقریبا 6 ساعت به طول انجامید، گرفته شد. این نشست به ریاست کریل، پاتریارک مسکو و روسیه و با حضور اسقف کلیسای ارتدکس اوکراین برای نخستین بار خارج از مرزهای روسیه و در مینسک برگزار شد. اسقف ایلاریون که مسئول بخش روابط خارجی کلیسای ارتدکس روسیه است در این باره به خبرنگاران گفت که کلیسای قسطنطنیه دچار چند دستگی شده و این موضوع را تصمیمات اخیر آنها اثبات می کند.
در تاریخ 11 اکتبر اسقف کلیسای قسطنطنیه از تمایلش برای ارائه خودمختاری و اختیارات تام (Автокефалия – اسقفی که بالاترین مرتبه را دارد و به شخصی بالاتر از خود پاسخ نمی دهد) به کلیسای اوکراین سخن گفته و به تصمیم سال 1686 نیز اشاره کرد که طی آن اسقف قسطنطنیه دینوسی، اختیار مسکو را به اسقف اوکراین سپرد یعنی با این تصمیم کلیسای اوکراین را تحت لوای خود نشان داد و کلیسای مسکو را زیرمجموعه آن کرد. اکنون کلیسای قسطنطنیه با دو کلیسای اوکراینی چنین ارتباطی برقرار کرده که کلیسای ارتدکس روسیه را به رسمیت نمیشناسند – پاتریاشی کی یف کلیاس ارتدکس اوکراین و کلیسای خودمختار (دارای اختیارات تام یا Автокефалия) ارتدکس اوکراین.
در بیانیه نهایی اسقف اعظم کلیسای ارتدکس روسیه نوشته شده است: برقراری ارتباط دینی با اختلاف افکن ها، تخطی به محدوده اختیارات دیگران و پشت کردن به تعهدات تاریخی خود، کلیسای ارتدکس قسطنطنیه را خارج از خطوط قرمز قواعد دینی قرار داده و ادامه داشتن ارتباط دینی با این کلیسا، کشیش هایش و حتی پیروان آن را غیر ممکن میسازد. در این بیانیه همچنین با جزییات توضیح داده شده که تصمیم 11 اکتبر کلیسای قسطنطنیه قواعد ارتدکس را نقض کرده و ادعای این کلیسا برای اینکه اوکراین را تحت لوای قواعد خود بگیرد نادرست است. همچنین ذکر شده که در این تصمیم از “هرطقه” نیز سخنی گفته نشده است.
در ادامه بیانیه نوشته شده است: داشتن ارتباط دینی با کسانی که دچار تفرقه شده از سوی قواعد ارتدکس کاملا منع شده است.
این به چه معناست؟
پیش از اتخاذ تصمیم به قطع ارتباط میان کلیسای مسکو و قسطنطنیه، این یک اقدام سختگیرانه به شمار می رفت اما ایده های افراطی تری نیز مطرح شده بود. یکی از اعضای کلیسای ارتدکس روسیه پیشنهاد کرده بود که در واکنش به تصمیم کلیسای قسطنطنیه، یک مجمع فوق العاده در مسکو برای خلع درجه پاتریارک قسطنطنیه و اعضای کلیسایش تشکیل شود.
ارتباط دینی یکی از قوانین کلیسای ارتدکس برای حفظ وحدت است و با وجود آن، پیروان می توانند به سادگی در مراسم های کلیساهای یکدیگر نیز شرکت کنند. قطع این ارتباط، این حضور را منع می کند. حالا برگزاری عبادت های مشترک هم پایان یافته و پیروان کلیسای مسکو نمی توانند در مراسم های کلیسای قسطنطنیه حضور یابند! رومان لونکین، عضو مرکز مطالعه مسئله دین و اجتماع در آکادمی علوم روسیه در این باره می گوید: قطع ارتباط دینی کلیسای مسکو و قسطنطنیه باعث ایجاد دو جهان ارتدکس خصومت وار شد!
الکسی ماکارکین، نایب رئیس مرکز فناوری های سیاسی می گوید: قطع ارتباط دینی می تواند به دلایل مختلف روی دهد که در اینجا دلیل مطرح شده عدم رعایت قواعد ارتدکس بوده است. شدیدتر از این می تواند پس گرفتن جایگاه پاتریارک وارفالومی (پاتریارک قسطنطنیه) باشد که در این صورت اتفاقی رخ می داد که در زمان انشقاق بزرگ میان کاتولیک ها و ارتدکس رخ داد! در آن زمان هم کلیسای بیزانس و پاپ روم همدیگر را طرد کردند!
لونکین معتقد است که شرایط فعلی با اختلافاتی که در سال 1996 بر سر استونی پدید آمده بود بسیار تفاوت دارد زیرا در آن زمان سریعا به توافق رسیدند (تا 2001 طول کشید) اما حالا شرایط سیاسی و کلیسایی متفاوت است. در آن زمان گفته میشد که کلیسای مسکو عقب نشینی کرد زیرا حاضر شد که کلیسای قسطنطنیه از استونی خارج نشود و اکنون هر دو حضور دارند اما این بار اختلافات بسیار سنگین تر است و این را می توان از اظهارات پوروشنکو و واکنش رسانه های روسیه فهمید.
تکلیف عبادت در کوه آتوس چه می شود؟
پس از این نشست، الکساندر وولکوف، دبیر مطبوعاتی پاتریارک مسکو و روسیه گفت: پیروان کلیسای ارتدکس روسیه نمی توانند در کوه آتوس در یونان عبادت کنند زیرا این کوه در حیطه قواعد دینی کلیسای قسطنطنیه است.
این در حالی است که این کوه مقدس در میان سیاستمداران روسیه نیز محبوب است و رئیس جمهور پوتین حداقل دوبار در سال های 2005 و 2016 به این کوه رفته است. دمیتری مدودف نیز چندبار به آنجا رفته است. علاوه بر این مقاماتی همچون گئورگی پولتاوچنکو استاندار سابق سن پترزبورگ، ایگور آلبین معاون استاندار سن پترزبورگ و دیگر مقامات این استان به این کوه برای عبادت رفته اند.
همچنین هنرمندان روس سهم زیادی در بازسازی کلیسای پاتلیمون مقدس ایفا کردند. لونکین معتقد است داستان آتوس فرق می کند زیرا یک جمهوری جداگانه است و همه پیروان ارتدکس می توانند در آنجا عبادت کنند.
والکوف اما می گوید کلیساها و مکان های عبادت کلیسای قسطنطنیه در نقاط مختلف جهان هستند. در ترکیه مثلا 6 مکان عبادت و 10 کلیسا هست. در اروپای غربی، آمریکای لاتین و حتی در استرالیا و سنگاپور و تایلند هم پیروان کلیسای مسکو نمی توانند در مراسم ها و عبادات شرکت کنند.
منبع: روزنامه ار.ب.کا
